insanın yaşaması üçün onun heyatını tenzimleyen qaydalar endirmişdir. İslam dini fitret dini olduğu üçün insan fitretinde olan heç bir şeyi redd etmemişdir. Fitri duyğulardan birisi de insanların toplanıb heyat sürdürmesi ve aralarından onların yaşamasını tenzimleyecek birisinin ireli çıxma telebidir. İlahi telimatlar ise bu fitri duyğulara istiqamet verecek, onları tenzimleyecek bir hökmler getirmişdir. Bu ilahi qayenin ruhunu deqiq şekilde anlayan Hz. Ömer bele demişdi: “İtaet varsa, emir var, emir varsa, camaat var, camaat varsa, İslam var. İtaet yoxdursa, emir yoxdur, emir yoxdursa, camaat yoxdur, camaat yoxdursa, İslam yoxdur”.

Biz bir heyat felsefesi olan emir ve itaet meselesinin namazda da öz eksinin tapdığının şahidi oluruq. Namazın ise dinin direyi olub müselman heyatının terkib hissesi olduğu her kese bellidir. Camaat namazında bir nefer qabaqda imamlıq (rehberlik) edir.

Aile özüne göre bir cemiyyetdir ve onun insan cemiyyeti kimi yaşaya bilmesi üçün ilahi nizamın olması şertdir. İlahi nizam da, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, bu nizamı uyğulayan bir başçının olmasını isteyir ve bu başçıya itaet edilmesini de şert qoşur. İtaet olmazsa, o başçı lazımsız ve artıq bir şeye çevriler. Başçı da olmadıqda mesuliyyet, öhdelikler, haqlar tetbiqedilmez hala gelir. Buna göre ailede bütün bunları uyğulayacaq bir aile başçısının olması zeruretdir. Hemin başçı Allah terefinden teyin edilmişdir, o da kişidir.

“Kişiler qadınlar üzerinde ixtiyar sahibidirler (qeyyumdurlar, onların hamisidirler)...” (el-Nisa, 34);
“...(Kişilerin qadınlar) üzerinde şeriete göre hüquqları olduğu kimi, (qadınların da) onlar (kişiler) üzerinde hüquqları vardır. Ancaq kişiler onlardan bir derece üstündürler...” (el-Beqere, 228).

Melum olduğu kimi, aile sahesine dair qoyulan ilahi nizam kişilerin imtiyazlar elde ederek ağalıqlarını sürdürmek meqsedi güdmür. Eksine, başçıların işi itaeti altında olanlara xidmet göstermekdir. Diger terefden, bu, çox mesuliyyetli bir vezifedir. Bunun

<< 1 [2] 3 4 >>