Oynaq çıxıqları, travma zamanı oynaqda olan sümüklerden birinin oynaq kapsulasını yırtaraq oynaq boşluğu daxilinden xarice çıxması hallarında baş verir.
Oynaq çıxıqlarının ümumi elametlerine oynağın normal formasının deyişmesi, çıxan sümüyün diger yeni sahede yerleşmesi, etrafın ölçüsünün qısalması ve ya uzanması, oynaq nahiyesinde olan keskin ağrı kimi elametler daxildir.
Eger travmaya meruz qalan uşaqdırsa, aşağıdakı elametler oynaq çıxığından şübhelenmeye esas vere birer: uşaq zedelenen etrafını hereket etdire bilmir ve ya onu çetinlikle hereket etdirir, o narahat olur, ağlayır, böyüklere travma aldığı qola ve ya ayağa toxunmağa imkan vermir, toxunduqda ise daha berkden ağlamağa başlayır.
Heç bir halda ne böyük şexsde, ne de uşaqda oynaq çıxığını serbest şekilde yerine salmağa, ve ya bu meqsedle xalq tebiblerine (sınıqçılara) müraciet etmeye cehd etmeyin! Travmadan sonra ilk 1-2 saat erzinde (!) zererçekeni mütleq xestexanaya çatdırmaq lazımdır ki, cerrah çıxmış etrafı yerine salsın.
Yuxarı etrafın her hansı oynağı yerinden çıxdıqda, zedelenmiş etrafı boyuna bağlanmış leçekden sallamaq, zedelenmiş oynağın etrafına parçaya bükülmüş buz qoymaq, daha sonra ise xesteni tecili şekilde travmatoloji menteqeye ve ya xestexanaya çatdırmaq lazımdır.
Aşağı etrafdakı oynaq çıxığı zamanı zede alan şexsi uzatmaq, xeste ayağa tam rahatlıq vermek üçün onun altına yastıq ve ya mütekke forması verilen desmal qoymaq lazımdır.
Zedelenmiş oynağın etrafına parçaya bükülmüş buz qoyun. Derhal “tecili yardım” çağırın ve dispetçere oynaq çıxığından sübhe olmasını söyleyin. Aşağı etrafdakı oynaq çıxığı zamanı xesteni yalnız xerekde daşımaq olar!
