Dördkünc Merdekan qalası ve ya böyük Merdekan qesri Abşeronun en qedim qalalarından biri ve en hündür donjonudur (diger qalalardan ferqli olaraq, donjonlar esas qala ile elaqesi olmayan divarlarla ehate olunur; bele demek mümkünse, qala içinde qala).

Qalanın hündürlüyü 22 metr, ehate divarlarının hündürlüyü 7 metrdir. Qalınlığı aşağı hisseden 2,1 metr, yuxarıdan ise 1,6 metrdir. İstehkam içeriden 5 yarusa bölünür.

Tarixi arayış: Bakının Merdekan qesebesinde yerleşen bu qala XII esrde - 1187-1188-ci illerde Şirvanşah I Axsitan terefinden tikilib. Axsitanın düşmen üzerindeki parlaq qelebesi şerefine ucaldılmış qaladan müxtelif vaxtlarda müdafie meqsedile, elece de müşahide menteqesi, bezi dövrlerde ise qesr kimi istifade edilib.

Qalanın heyetine daxil olarken ilk növbede yerdeki quyular diqqeti celb edir. Derinliyi teqriben 2 metr olan bu quyular esasen düşmen hücumu zamanı qalaya sığınarken müxtelif növ erzaq mehsullarının saxlanılması üçün nezerde tutulub. Ümumilikde donjonun etrafında ve heyetinde vaxtile 90-dan çox quyunun (o cümleden su quyuları) olduğu bildirilir. Bundan başqa, heyetde qedim daş kitabeler, daşdan yonulmuş ve saxsı eşyalar, qablar da var.


İstehkamın bütün mertebelerine enenevi birterefli, spiralvari pillelerle qalxmaq mümkündür – dar pencerelerden zeif işıq düşen, alaqaranlıq otaq-mertebeler. Qalanın üstünden böyük bir erazini – bir neçe km sahil zonasını, qonşu qesebeleri, elece de şeherin bir hissesini müşahide etmek olar.

Bu etibarlı müdafie tikilisinin yeraltı yolu ve ya yolları da var. Qalanın içinde, birinci mertebede yeraltı yola aparan quyunu görmek mümkün olsa da, teessüf ki, derinliye enmeye şerait yoxdur. Buna cehd etmek üçün gerek özünle fener, nerdivan, ya da kendir getiresen. Yeraltı yol (ve ya yollardan biri) kiçik Merdekan qalasına aparır, lakin ömrünü-gününü qalaya nezaret etmeye, qayğısına qalmağa hesr eden Vidadi kişi bu yolun müeyyen mesafeden sonra dağıldığını bildirir. Yeni diger qalaya yol bağlıdır. Vidadi

[1] 2 >>