1.Bizim esrimizde en uzun
müddetli tutulma 22 iyul 2009-
cu il oldu ve o Hindistanda,
Nepalda, Butanda ve Çinde
müşahide edilirdi. Bu
tutulmanın müddeti 6 deqiqe
29 saniye teşkil etdi.
2.Tutulma vaxtı Aydan kölge
saniyede 2000 metr süretle Yer
küresinin üzerinden hereket
edir.
3.Ayın arxasında tamamile
gizlenmekden qabaq güneşin
kenarından şüalar ve müxtelif
yaranmalar aydın görünür.Bu
onunla bağlıdır ki, güneşin
şüaları Ayın sethinden demek
olar ki, paralel keçir, eks edir ve
ay torpağının eyri-
üyrülüklerinde saxlanır –
kraterlerde ve dağlarda.
4.Gözellik ve deqiqlik gün
tutulmaları gözel tesadüfle şert
qoyulmuşdur – Güneşin
diametri Ayın diametrinden 400
defe böyükdür, güneşe kimi
olan mesafe Aydan 400 defe
böyükdür.
5.Yer küresi – Güneş sisteminde
tam gün tutulmasını müşahide
etmek üçün tek yerdir.
6.Başqa planetlerde
tutulmaların başqa növleri
mövcuddur. Meselen, Yupiterde
üç qat tutulmanı olur, ne vaxt
ki, üç peykden kölgeler eyni
zamanda onun sethinde,
teleskoda görünür.
7.Gün tutulmasının işaresi üçün
Çin heroqlifi – Şi – "yemek"
menasını verir. Qedim Çinde
hesab edilirdi ki, güneşin
tutulma zamanı it Güneşi yeyir,
buna göre bütün sakinler
intensiv tebil vurmağa ve başqa
uca sesleri çıxarmağa
başlayırdılar ki, heyvan semaya
işığı geri qaytarsın.
8.Çinde gün tutulmasının en
qedim göstericileri tapılmışdır,
hansı ki, onlar bizim eradan
evvel 1050 il tarixine
mexsusdur.
9.Çin qedim menbelerinden
melumatları ve müasir
müşahideleri müqayise edib,
çetin hesablamalar yolu ile
astronomlar müeyyen etdiler
ki, üç min il erzinde günün
müddeti 0.047 saniyede artdı.
10.Dünya okeanının etaleti Yer
küresinin fırlanmasının
lengimesinden başqa Ayın Yer
küresinden uzaqlaşdırılmasına
getirir. Hesablanmışdır ki, 600
milyon ilden sonra Ay, Yer
küresinden o qeder
uzaqlaşacaq ki, Güneşin üzerini
örtmek üçün kifayet
etmeyecek, buna göre gün
tutulmaları qurtaracaq.
11.Yer küresinin istenilen
nöqtesinde gün

[1] 2 >>