olmaz. Çünki elm - olan şeyi tanımaq, olduğu kimi tanımaq menasını daşıyır. Bele ki, insan xeyir ve kamalı ağıl vasitesile derk edir. O kes ki, fikirleşmir - elmden mehrumdur. Elmin bereketi ona çatmır. Hezret Peyğember (s) buyurur: “Bütün yaxşılıqlar ağıl vasitesile derk edilir”.

Ona göre de elm gerek düşünce ile birlikde olsun. İmam Eli (e) insanları düşünmeye devet edir: “Ağıl - elmin merkebidir (minik vasitesidir)”. Çünki elm ağılsız inkişaf ve hereket ede bilmez. İmam Sadiq (e) buyurur: “İnsanın dayağı ağıldır. Derrake, hafize ve bilik - ağıldandır. Çünki insan ağlı ona dayaq olar. Alim, hafiz, zirek, derrakeli ve bilikli olar. İnsan ağlın vasitesile kamala çatar, ağıl ona yol gösteren, onu ayıldan ve kilidini açandır”.

Ağıl ve düşünce o qeder ehemiyyetlidir ki, onsuz Quran ayelerinden behrelenmek olmaz. “Geceni, gündüzü, Güneşi ve Ayı sizin üçün ram etmişdir. Ve ulduzlar da onun emrine tabedir. Doğrudan da, bunda düşünen qövm üçün böyük ayetler vardır”. (“Nehl”, 12). O kes ki, ağıl qüvvesinden istifade eder, onun vasitesile fikirleşer, öz seylerinden behrelener - onun emeli düşünmeyerek ibadet eden abidin emelinden semerelidir. Bir saat düşünmek - bir il ibadet etmekden yaxşıdır. Tefekkür etmek gözü açar. O kes ki, alemin heqiqetlerini görür, yolunu ve meqsedini tapar, meqsedine teref hidayet olunar.

Tefekkür ve düşüncenin tesiri

Tefekkür ve düşünmek haqda çox sayda hedisler mövcuddur. Eyni zamanda düşünmek İlahi ayelerden behrelenmeyin menşeyidir. Bele ki, Quranda deyilir: “Bütünlükle (Allahın mexluğu olan) göylerdekileri ve yerdekileri Allah size ram etdi. Şübhesiz ki, bunda anlayıb düşünen qövm üçün ibretler vardır”. (“Casiye”, 13). O kes ki, düşünmür - varlığın xaliqinden qafil olar. Allahdan qeyrisine ibadet eder: “Vay olsun size ve Allahdan başqa ibadet etdiyiniz şeylere! Eceba! Başa düşmürsünüzmü?”. (“Enbiya”, 67). “Size verilen her şey - dünya heyatının güzeranı ve ber-bezeyidir. Allahın yanında olan ise xeyirli ve qalandır, heç

<< 1 2 [3] 4 >>