ki, bu iddia her şey ve heç bir şey demekdir. Ağıl fitri (anadan gelme), düşünce ise sonrada qazanmaqla olur. Biri digerini tamamlayır ve bir-birinden aslıdırlar.

Heyvanda her şey fitridir. O, düşünce vasitesile heç neyi sonradan qazanmır. Bir pişiyi ne qeder telim etdirerek siçan ile dostluq etmeye mecbur etseler de, hemin o pişik bir gün siçanı yeyecek. Çünki pişiyin fitretinde siçanı yemek xüsusiyyeti var. Bu cür yüzlerle misallar göstermek mümkündür.
Atezm insanın düşünce ile elde etdiyi nailiyyetini, tekmilleşmesini insanın tekamüle borclu olduğu şeklinde gösterir. Başqa sözle desek, insan qazandıqlarına göre öz düşüncesine, zekasına deyil, "öz-özüne baş veren" tekamüle minnetdar olmalıdır. Tecrübede ise tekamül insanın mehsuludur, insan tekamülün deyil.

Qerbin ilk böyük ateist yazıçılarından olan Dietriç von Holbaç (Dietrich von Holbach) "Tebietin sistemi, Meneviyyatın Hüququ ve Fiziki Dünya" (The System of Nature or Law of Moral and Physical World) eserinde yazır: "İnsan hereketlerinin tek müherriki menfeetidir. Vicdan ezabı ise hereketlerimizin, mühitimizin kin ve nifretini üzerimize çeke bileceyimizi düşünerek hiss etdiyimiz qorxudur". Bele olduğu teqdirde ateizm, özünün de qarşı çıxdığı insanda olan terbiyeden, humanizmden, exlaqdan, incesenetden, sosial edalet anlayışından, mesuliyyetden nece behs ede biler?

Holbakdan sonra Darvin, Hitse, Galton, Freud, Kamus (Camus), Adam Smith ve s. gelerek insanın sadece öz menfeetini düşünmesi ve yalnız güclülerin yaşama haqqı olduğu kimi fikirleri beşeriyyete aşıladılar. Azerbaycan cemiyyeti bu fikirlerin en bariz nümunesidir. Çox tessüff…

<< 1 2 [3]