Ateizm heç zaman mesuliyyetden behs etmez. Mesuliyyet hissi bütün canlılar arasında, sadece, insana mexsus olan bir hissdir. Her bir insan ise bu hissi öz daxili aleminin zenginliyine göre menimseyir, derk edir. Kiminse mesuliyyet hissinin aşağı olması, onun daxili aleminin zengin olmamasının göstericisidir. Mesuliyyet hissi tekamül nezeriyyesinin aça bilmediyi meselelerden biri olmaqla beraber, ateizm, insanın sadece materiyadan ibaret olduğunu iddia etdiyi üçün insanın daxili alemini ve ondan gelen her hansı bu kimi hissleri de qebul etmir. Ateizmin mesuliyyetden danışmağı redd etmesinin esas sebebi de budur.


Atezizmin insanın ruhsuz ve sadece maddeden ibaret olduğu iddiasına incesenetin gözü ile baxdıqda da bu iddianın cefengiyat olduğu görünür.

Ressamlıq heyatında tekamül olmadığı kimi, senetkarın heyatında da tekamül yoxdur. Her bir ressam yeniden çekmeye baslayar ve onda evvel kimsenin bir eser meydana getirmediyi kimi calışar. Yeni başqasının tecrübesinden deyil, ancaq öz tecrübesinden faydalanar. Başqalarının tecrübesinden istifade, tecrübenin ardıcıllığı ve toplanması elmin şertlerindendir.Ressamlıqda ise başqasının tecrübesinden istifade etmek, teqlid, tekrarlama, akademizmdir, yeni ressamlıq senetinin ölümü demekdir.

Pikasso yetmiş il ressamlıq etmişdir ve bu vaxt içerisinde kubistik, yeni kubistik, empresiyonistik, sürrealistik ve yeni sürrealistic dövrlerini yaşamışdır. Lakin bu bir tekamül, pisden-yaxşıya, daha az mükemmelden daha cox mükemmele dogru bir inkisaf deyildir. Tam medeniyyet olduğu üçün, bu ardıcıl arayışın ve isteyin dramı olma movzusudur.
Hemçinin, senetin bir qurucu, tecrübeden xaric, tarixden kenar, sirf beşeri xüsusiyyeti ile bağlı xeyli maraqlı deliller movcuddur. Meselen, boyükler üçün elm ve uşaqlar üçün elm vardır. Elmi anlamaq, sonra onun haqqında mülahizeler yürütmek ve ondan istifade etmek tehsil, yaş ve tecrübeden aslıdır.

Bax, Mozart, Bethoven, Şopenin eserleri ile aparılan araşdırmalar gostermişdir ki,

[1] 2 3 >>