adam “Allaha and olsun ki, ne bundan artıq, ne de az etmeyecem” deyerek dönüb getdi. Allahın Elçisi – sallellahu aleyhi va sellem – dedi: “Atasına and olsun ki, doğru söylese qurtulacaq!”[38]
Yene bir başqa hedisde “bir adam peyğembere - sallellahu aleyhi va sellem - gelerek “Hansı sedeqenin savabı daha böyükdür?” deye soruşdu. Peyğember – sallellahu aleyhi va sellem – buyurdu: “Atana and olsun ki, bundan xeberdar olacaqsan: Savabı en böyük olan sedeqe, sağlam ve ehtiraslı olduğun, kasıblıqdan qorxduğun ve yaşamağı ümid etdiyin bir halda verdiyin sedeqedir”[39]
Bu hedislere alimler müxtelif yönlerden cavab veribler. Bu cavabları bele tertib ede bilerik:
Birinci: el-Hafiz İbn Abdil-Berr – rahimehullah – bu lefzin münker olduğunu deyir, ona göre bu hedisler sehih hedislere ziddir ve onun üçün şaz olduğunu demişdir. Bunu elecede müasirlerden Şeyx el-Albani, Şeyx Abdullah es-Sad, Şeyx Suleyman el-Ulvan ve digerleri inkar edibler. Lakin el-Qurtubi ve diger böyük imamlar buna etiraz ederek hedisin sehih olduğunu deyibler.
İkinci: Digerleri ise hedisin sehih olduğunu qebul edibler, lakin bunun ravilerin xetası ola bileceyini deyibler. Çünki “Allah” sözü ile “Ebihi” (atası) sözleri arasında yazıda oxşarlıq mövcuddur. el-Hafiz İbn Hacer – rahimehullah - bu hedisde xetanın olması haqqındakı görüşe münasibetde deyir: “Bele bir ehtimal mövcuddur, lakin bele bir şey ehtimalla isbat olunmaz.”[40]
Üçüncü: Alimlerden bir çoxu bunun yalnız peyğembere - sallellahu aleyhi va sellem – xas olduğuna deyibler. Lakin el-Hafiz İbn Hacer bu cür şeylerin de ehtimal ile sabit olmadığını demişdir, yeni bu görüş de zeifdir.
Dördüncü: Bezi alimlere göre sözde qesden düşürülme olmuşdur ki, bunun teqdiri “Atasının Rebbine and olsun ki, eger doğru söylese qurtulacaq!” olmalıdır. Bu görüş de tenqid olunmuşdur.
Beşinci: Bezi alimlere göre erebler and içme üslubunu iki meqsed üçün istifade edirler. Birinci meqsed teqrir ve tekid üçündür, ikinci meqsed ise tezim üçündür. Peyğemberin –

<< 1 [2] 3 4 ... 8 >>