ferqlidir, bunda haram olan heç bir şey yoxdur. Lakin bunlarla and içmek bu barede gelmiş qadağaya göre ixtilafdan asılı olaraq ya mekruhdur ya da haramdır. Hikmesi ise budur ki, ezemetin, böyüklüyün heqiqeti yalnız Allahu Tealeye mexsusdur, çünki Allahu Teale deyir: “Böyüklüyüm menim libasım, Ezemetim menim izarımdır.” Hetta ibadet olunan ilaha mexsus o ezemet qesd olunmasa bele sözlerde başqasını Ona benzetmek doğru deyildir. Xristianlığa ve benzeri dinlere and içmeye geldikde ise bunun küfr olmasında şekk etmirem, çünki onu tezim etmek hansı halda olursa olsun xristianlığın haqq olmasını teleb edir, bu ise küfrdür. Lakin and içenin tevil ederek xristianlığın nesxden evvel haqq olduğu zamanını tezim etmek istediyini söylemesi istisnadır, bu zaman onu tekfir etmirem, lakin bu sözün iyrencliyi sebebile ve sözünde küfr ve zelalet ehline benzediyi üçün onun asi olduğuna hökm edirem. Doğrusunu Allah bilir!”[25]
el-Hafiz İbn Hacer el-Esqalani – rahimehullah – deyir:
“Hedisin zahiri menası budur ki, and içmeyi yalnız Allah ile mexsuslaşdırmışdır, lakin feqihler ittifaq edibler ki, Allah ile, Onun zatı ve ali sifetleri ile yemin etmek keçerlidir. Lakin daha evvel zikr etdiyimiz bezi sifetlerle and içmekde ise ixtilaf edibler. Sanki “Allaha and olsun” sözü ile qesd olunan “Allah” sözünün xüsusiliyi deyil, Allahın zatıdır.
Lakin bundan başqa şeylere and içmeye geldikde ise bu barede qadağa sabit olmuşdur, lakin qadağa haramlılıq ifade edirmi? Bu barede malikilerde iki görüş vardır ki, bunu İbn Deqiqil-İd zikr etmişdir, lakin onlardan meşhur olan görüş bunun mekruh olmasıdır. Henbelilerde de ixtilaf mövcuddur, lakin onlarda meşhur olan görüşe göre bu, haramdır. Zahiriler de bu görüş üzerinde qerar veribler. İbn Abdil-Berr dedi: “Allahdan başqası ile and içmek icma ile caiz deyildir.” Bunun caiz olmasını inkar etmekle tenzih ve tehrimden de ümumi menada olan mekruhluğu qesd etmişdir, çünki başqa yerde demişdir ki, “Allahdan başqasına and içmeyin mekruh olmasında, qadağan

<< 1 2 [3] 4 >>