qızların orqanizmi bele inkişaf seviyyesine çatır. Menstruasiyanın bezen daha gec başlanması, eger bunun üçün xüsusi sebebler yoxdursa, normadan kenar hesab olunmaya biler. Bezi gecikmeler ailenin xüsusiyyetile (menarxenin qızın anasında da gecikmesi), qızın beden quruluşu ile (aybaşı kök qızlarda tez, arıqlarda ise nisbeten gec başlayır) elaqedar olur. Aybaşının tez ve ya gec başlanması idman meşğelerinin intensivliyi ile de elaqedar ola biler. Bele ki, idman meşğelelerinin hedden. artıq fiziki yükü aybaşının başlanmasını yubadır, üzgüçülük ise eksine süretlendirir. Valideynler, müellimler, meşqçiler bilmelidirler ki, menarxeni» ister tez ve isterse de gec başlanması, nonnaya düşme müddetinin uzanması (6-8 ay ve daha çox), menstnıal dövrün tereddüdü (2-3 gün ve daha çox), qanaxmanın miqdarının artması (200 ml ve daha cox) yumurtalıqların işinde müxtelif pozğunluqlar olduğunu xeber verir. Bele hallar baş verdikde onların neticelerinin qarşısını almaq üçün qız hekime müraciet etmelidir. Her bir yaşlı qadın özünde menarxenin ne vaxt olduğunu, aybaşının ne vaxt qaydaya düşdüyünü, onun daimi tipini, nece keçdiyini, menarxeden evvel ve sonra özünü nece hiss etdiyini ve bununla elaqedar olan başqa meseleleri yadında saxlamalıdır. Qadınların ekseriyyetinde normal aybaşı dövrü 28 gün, bezen ise 21-35 gün olur. Lakin her bir qadının özüne mexsus ferdi aybaşı dövrü olduğu üçün bunu nezere alaraq o, arzu olunmayan hamileliyin qarşısını almaqdan ötrü özüne cinsi elaqe teqvimi düzelde biler. Yadda saxlamaq lazımdır ki, cinsi elaqelerin başlanğıcı ve onun intensivliyi ile elaqedar (doğuşdan, abortdan sonra, seyahet ve köç zamanı, iqlimin ve emek xüsusiyyetinin deyişmesi, eseb sarsıntıları ve s.) aybaşının davamiyyetinin müddeti (2-3 gün ve daha çox) deyişe biler. Normal aybaşı, adeten, her hansı bir xüsusi ağrı hissi ile müşayiet olunmasa da bezi qızlarda ve qadınlarda aybaşıdan bir neçe gün (1-2 hefte) evvel veziyyet pisleşir, baş ağrıları, başgicellenmesi, ürekbulanması,

<< 1 ... 9 10 [11] 12 13 ... 15 >>