Bismillehir-Rahmenir-Rahim!

“Od qalayın. Tez bir zamanda od qalayın”. Uzun müddet cemiyyetden ayrı gezen bir dühanın bunu teleb etme sehnesi çox heyretle qarşılanırdı. Bu telebi eden şexs - zamanının fikir ve elm zirvelerinden sayılan filosof El-Kindi idi...


*****


El-Kindi. O, Besrede dünyaya göz açmışdı. Bağdadın dünya şöhretli “Hikmet Ev”inde çalışırdı. Mötezile xettine meylli xelifelerin sevimlisi idi. Rasional düşüncenin xilafet sarayına qısamüddetli nüfuzundan sonra hakimiyyete gelen Abbasi xelifesi Mütevekkilin döneminde ise teqib olunan bir came alim ve mütefekkir idi. Qerb felsefi fikrinde Alkindus kimi tanınmış El-Kindi, Aristotetilin ilk müselman tedqiqatçılarından olaraq, müxtelif sahelerde 250-ye yaxın elmi traktatın müellifi idi. Felsefe, mentiq, exlaq, riyaziyyat, astronomiya, tibb, meteorologiya, optika, musiqi ve sair sahelerde akademik töhfeler sahibi idi. İnterdistiplinar yanaşmaya malik olan El-Kindi, pifoqoreizmin esasında musiqi telimin esasını qoymuşdur ve bu telimde müsiqi senetile makro ve mikro nizamın bir çox fenomenleri elaqelendirilmişdir.

Lakin, bir gün bu düha, öz vücui durumu üçün böyük tehlüke kesb eden bir meşğuliyyete el atır. İnsanlardan ayrılaraq inzivaya çekilmir. Evde oturaraq “Quranın ziddiyyetleri” adlı bir kitabın tertibi ile meşğul olmağa başlayır. El-Kindi bir durumda idi ki, onun elminin ve savadının qarşısında kimse ireli şıxıb bir söz demeye özünde cesaret eden bir adam etrafında tapılmırdı. Bele bir şeraitde onun telebelerinden biri oyandırıcı bir hadise ile üzleşir.

Kindinin şagirdlerinden birine günlerin birinde bir sual ünvanlanır: “Sizin aranızda müelliminiz Kindiye cavab vere bilen reşadetli bir kişi yoxdurmu?”. “Biz hamımız onun şagirdiyik ve müellimin sehvine etiraz ede bilmerik”, - deye şagird cavab verir. Bu halda şagirdden: “Bezi meseleleri sene başa salsam, onu öz müellimine deye bilersenmi?”, - deye soruşulur. Şagird “Beli!” – deye cavab verir. “Buradan qayıtdıqdan sonra müelliminin

[1] 2 3 >>