Babalarımız müselmanlıqdan evvel yaradana inanırdılar. Belke müxtelif tanrıları da vardı, lakin öz lehceleri ile “Tengri” dedikleri zaman Allahı nezerde tuturdular. Bu söz zaman keçdikce “tanrı” şeklini aldı ki, eslinde “mebud” demekdir ve erebcedeki “İlah”ın, fransızcadakı “Diyo”nun, farscadakı “Xuda”nın qarşılığı olan sözdür. Lakin heç bir zaman Cenabi-Haqqın bütün gözel isimlerini (Esmaül-Hüsna) ehate eden “Allah” sözünün qarşılığı deyildir.
“Allah” deyilende bütün kainata isim ve sifetleri ile tecelli eden bir Zat ağıla gelir. Esmaül-Hüsnanı ehate eden, özünde cemleyen “Allah” sözünde bele ümumi mena başa düşülür ve bu Allahın xüsusi adıdır.
“Allah” deyilende sözün esl menasında ibadet edilmeye layiq, varlığı özünden olan Zat ağıla gelir. Ancaq “tanrı” deyende yunanlının ağlına Zevs, misirlinin Apis Boğazı ve hindlinin ağlına da öz inekleri gelir...
Demeli, “tanrı” sözü mebud menasını ağıla getirdiyi halda, Lefzi-Celale olan “Allah” sözü Vacibul-Vücudun (mütleq var olan, yoxluğu mümkün olmayan Allah) xüsusi adı olaraq sadece o gözel isimlerin sahibi Allahı göz önüne getirir.
Ona göre de, insan “Allah” sözünün yerine “Tanrı” sözünü işlederse, meqsedini tam izah ede bilmez ve xeta etmiş olar. “Tanrı” sözü “Xuda”, “Diyo” ve “God” yerinde işlene biler, feqet Allah yerinde deyil. Allah Cenabi-Haqqın Zatına aid xüsusi addır. Ona göre de, “Le ilahe illellah” – deyirik, “Le Allaha illellah” demirik. Evvela, ilahlar, tanrılar ne varsa, hamısına qadağa qoyulur, sonra da sadece Allah vardır, deyilir.
Bir insanın ağzından “tanrı” kelmesi çıxdığı zaman o deqiqe eks tesir gösterilmemeli, eger o sözü Allah yerinde istifade etmişse, nezaketle xeberdarlıq edilmelidir...
