eşitmek mecburiyyetindedir. Lakin insan azad ve muxtar yaradıldığı üçün onun emel meydanı genişdir. Bele ki, o, yaxşı ve faydalı işler de göre biler, pis ve ziyanlı işler de. O, hem kamal, xeyir, meslehet ve xoşbextlik yolunda addımlaya biler, hem de öz xoşbextlik ve xeyirine ziyan olan yolda. Buna göre de o, doğru yolun gösterilmesine ve istiqametlendirilmeye, ona emelin saleh olmasının gerekliyinin deyilmesine möhtacdır. Meselen, beyin ve ruh hemişe fealiyyetdedir ve bu fealiyyet hem saleh ola biler, hem de qeyri-saleh. Eger ruhu özbaşına buraxsaq, o, daim öz keçmiş xatirelerinin arasında gezib dolaşmaqla hereketde olar, yerinde sayaraq ireliye doğru bir addım atmaz. Amma eger biz ruhu fikirleşmek baxımından tenzimleyerek qaydaya salsaq, ruhun emelini onu qaydalı, elmi dünüşmeye vadar etmekle islah etsek, onu hemişe yeni ve düzgün fikirler yaratma­ğa sövq etsek, hezret Peyğemberin (s) “bir saat fikirleşmek altmış il ibadetden üstündür” kelamının nümunesi olacaq formada düşünmeye yöneltsek, onda ruhun emeli saleh emel olar. Ìnsan ne ruh, ne de cisim baxımından fealiyyetsiz qalmır, çalışır. Lakin esas mesele onun nece çalışması ve hansı işleri görmesidir. Buna göre de Qurani-kerim heç vaxt emeli mütleq formada istenilen emel menasında işletmir ve hemişe “saleh emel” şeklinde işledir.

Buradan da bele melum olur ki, insanın xoşbextliyinin iki sütunu var – iman ve emel. Lakin meqsed her iman ve her emel deyil, en müqeddes ve en yüksek heqiqetlere, yeni elm, qüdret, quruluş, hikmet, heyat ve xoşbextliyin menbeyi olan yegane zata imandır ki, Ona iman bütün heqiqetleri ehate edir. Emelde de meqsed, insanı ireli aparan, kamilleşdiren, gözel neticeleri olan saleh, beyenilen ve faydalı em eldir.

<< 1 2 [3]