Qadının psixoloji xüsusiyyetleri ile bağlı araşdırılması meselelerden biri hiss ve ağıl arasındakı rabitedir. Be`zen qıcıqlanmış hissler pis fikirler yaradır.

Şübhesiz ki, duyumsuz heyat quru ve lezzetsizdir. Heyatın dadı insandakı merhemet, sevgi hisslerinden asılıdır. Ali hissler be`zen ağıldan yox, insan vücudundakı başqa yönümlerden qaynaqlanır, insanın ruhuna ve qelbine sefa verir, onu daha üstün alemlerle tanış edir. Amma bele bir nöqte şübhe doğurmur:

Hisslerle yanaşı heç bir amil ve hereket eqlin gösterişleri ziddine olmamalıdır.

Ağıl bir komandan kimi insan vücudundakı bütün qüvveleri nezaret altına alır. İnsan ağıla esaslanmayan heç bir herekete yol vermemelidir. Hiss de insan vücudunda heyatverici çeşme kimidir. Bu çeşme mecrasından çıxıb viranelik yaratmamalıdır. Hiss qüvvesinden daha üstün şekilde istifade etmek üçün o, ağıl terefinden istiqametlendirilmelidir.

Ağıl heqiqetlerin derkinde ayırdetme qüvvesidir. Düzü eyriden, xeyiri zererden seçmek onun öhdesindedir. Demek, ağıl insan hisslerine zidd deyil, hem de hansısa merhelede onun üçün möhkem dayaqdır. Be`zen deyirler ki, yalnız ağıla esaslanan insanlar quru ve merhemetsiz olur. Diqqetli olmaq lazımdır ki, heyatı quru ve sönük eden ağıla esaslanmaq yox, hisslerden mehrumluqdur.

Ne ağıl insani hislerin yerini tuta biler, ne de insani hissler ağılın yerini tutmalıdır.

Ağıl hissi, hiss ise ağılı evez ede bilmez. Çox hissiyyatlı ve tez heyecanlanan insanlar ağıl kimi bir deyerden de faydalanmaq imkanına malikdirler. Eger onlar öz hisslerini cilovlaya bilmeseler, hissler ağılın fealiyyetine mane olar, ağıl zeifliyi ile sonuclanar. Ye`ni bu tip insanlarda ağılın hakimiyyeti zeifleyir, onların qerarları ağıla yox, hisse esaslanır. Bu böyük bir problemdir.

Adeten, hiss şirin olduğundan insan qelbini özüne çekir, onun yaratdığı ruhi heyecanlar ağıl üçün meydanı daraldır. Mehz bele bir meqamda insandakı duyum eqlin yerini tutur.

Yalnız hissler esasında hereket eden şexs ve ya cemiyyet

[1] 2 >>