meselelerden biri de qadınla kişinin xilqetde ve Allah dergahına yaxınlaşmaqda beraber olmasıdır. Bu cehetden islam dini qadınla kişi arasında heç bir ferq qoymur. “İnsan ruhu dini vezifelere emel etmekden hasil olan menevi qidalanma yolu ile ilahi qürb meqamına çataraq Allahın isim ve sifetlerinin mezheri ola biler. Bu istedad ve bacarıq müşterek şekilde qadınla kişinin her ikisinin ixtiyarında qoyulmuşdur ve her ikisi bele bir vücud merhelesine çata biler. Bu meqama çatmaq yolu da birdir: iman ve emeli-saleh.”[2] Buna esasen, deyer, etibar ve müteal Allah dergahında yaxınlaşmaq baxımından insanın xilqetinde qadınla kişi arasında heç bir ferq yoxdur.
1. Hedisin metninde (cem forması uqul olan)“eql” kelmesi geldiyine göre bu kelme baresinde bir qeder tedqiqat aparmağı münasib görürük. Filosoflardan bezileri eqli iki qisme bölürler: nezeri eql ve emeli eql. Birincisi başa düşür, ikincisi ise iş görür (nezeri eqlle derk edir, emeli eql ile iş görür). Qeti etiqad, zen (güman), vehm, xeyal ve bu kimi şeyler nezeri eqle aid olan işlerdir. Amma niyyet, ezm, ixlas, irade, mehebbet, sevmek, nifret etmek, teqva, edalet ve bu kimi şeyler emeli eqlin hisseleridir ki, insanda feziletin meyarı da mehz budur (emeli eqldir).[3] Aydındır ki, insanı ilahi qürb meqamına çatdıran ve başqalarından üstün eden şey zehni melumat anbarına çeviren eql deyil, emeli eqldir. Allah dergahında deyere malik olan, fezilet ve üstünlük meyarı sayılan şey o emeldir ki, onda ixlas olsun. Eger eqli baxımdan qadınla kişi arasında ferq olsa, bu, vasiteçi eql baresindedir, yeni o eql ki, insan onun vasitesi ile hövze ve ali mekteblerde tehsil ala bilir ki, güzeranını temin ede bilsin. Buna göre de hedislerde “mütexessis ve elmli şexs Allah dergahına daha yaxındır” deyilmir, amma deyilir ki, “en teqvalı şexs Allah dergahına en yaxın olan şexsdir”.[4]
Demeli, eger bir kes qadınla kişi arasında mühakime yürütmek istese, terminde elm menasına olan eqli (nezeri eqli) yox, eksine insanın Allah dergahına

<< 1 [2] 3 4 ... 7 >>