İ.M.Seçenov celb etmişdir.

Müasir psixologiyada proses sözü eslinde genış ve dar menada işlenir. Geniş menada psixi olan proses kimi nezerden keçirilir, bütün psixi hadiseler eyni derecede proses kimi tehlil edilir. Dar menada ise psixi proses dedikde duyğu, qavrayış, diqqet, hafize, tefekkür, nitq, texeyyül, irade ve hissler nezerde tutulur.

Psixi proses termini psixi faktın prosesuallığını, dinamikasını nezere çarpdırır. Psixi halet termini psixi faktın nisbi davamlılığını bildirir. Psixi xasse ve ya psixi xüsusiyyet termini ise psixi faktın sabitliyini, onun şexsiyyetin strukturunda möhkemlendiyini ve tekrar olunmasını ifade edir. Psixi prosesler, psixi hallar ve psixi xasselerin hamısına birlikde psixika ve ya psixi hadiseler deyilir.

Psixikanın emele gelmesi materiyanın hereketinin bioloji formasının teşekkülü ile bağlıdır. Heyat tebietin inkişafının keyfiyyetce yeni merhelesidir. Psixikanın yaranması ve inkişafının öyrenilmesi tebiet elmlerinin, o cümleden psixologiyanın qarşısında duran mürekkeb, mühüm vezifelerden olmuşdur. Psixikanın filogenizde inkişafı eksetdirmenin tropizm, instinktiv, heyatda qazanılan ve intellektual davranış formalarında tezahür etmişdir. Elementar qıcıqlanma sade, birhüceyreli orqanizmlerde özünü gösterir ve onların mühüm tesirine hereketle cavab verirler. Mühit canlı orqanizme bioloji tesir göstere bilir ki, bunun neticesinde hemin orqanizmin protoplazmanın xassesi deyişir. Bioloji amillere özünemexsus cavab vermek üsulları tropizmler ve ya taksikler adlanır. Tropizmlerin aşağıdakı növlerini ferqlendirirler: fototropzim – canlı orqanizmin işığın tesiri ile hetekete etme meyli; termotropizm – işığın tesiri ile hereketetme meyli; xemotropizm – müeyyen fiziki-kimyevi mühiti seçme meyli; topotropizm – mexaniki qıcıqlandırıcıların tesirile hereket etme meylive s. Canlılarda psixikanın teşekkül tapması onların mühite uyğunlaşa bilmemeleri ile bağlı olan deyişikliklerden yaranır. Bir çox canlıların davranışı instiktiv

<< 1 [2] 3 >>